Μητρώο Παραγωγών για την ενίσχυση του Γαστρονομικού Τουρισμού στα Ιωάννινα
Πρωτοβουλίες | 25 - 05 - 2022
Η γαστρονομία για έναν προορισμό αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της εμπειρίας που αναπτύσσει ο επισκέπτης. Οι πρώτες ύλες, ο τρόπος παραγωγής και παρασκευής συνταγών καθώς και ο τρόπος σερβιρίσματος και οι περιστάσεις αποτελούν στοιχείο πολιτισμού, παράδοσης και εθίμων για κάθε τόπο.
Η Ηπειρώτικη κουζίνα
Η Ηπειρώτικη κουζίνα, είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τον τρόπο ζωής των ανθρώπων της ορεινής και ημιορεινής περιοχής αλλά και τις επιρροές των διαφορετικών πολιτισμών που πέρασαν από την περιοχή. Η κουλτούρα από την αρχαιότητα μέχρι και την απελευθέρωση και ενσωμάτωση της Ηπείρου στον Ελληνικό εθνικό κορμό, οι επιρροές των κατακτητών (Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Φράγκοι, Οθωμανοί), τα νομαδικά μεταναστευτικά φύλα (Σαρακατσάνοι, Βλάχοι, Σλάβοι, Αρβανίτες), οι κλιματολογικές συνθήκες, σε συνδυασμό με τη γεωλογική θέση και τις τοπικές συνήθειες, διαμόρφωσαν τη γαστρονομική φυσιογνωμία της περιοχής.
Η κουζίνα της Ηπείρου είναι ευρεία και ποικίλη, καθώς βασίζεται σε αγαθά που προέρχονται από τον πρωτογενή τομέα, όπως γαλακτοκομικά προϊόντα (βούτυρο, γάλα, τυρί) από τοπικούς κήπους, αγροκτήματα και ορεινές περιοχές (λαχανικά, φρούτα, χόρτα, άλευρα), τα ντόπια κρέατα αλλά και ποταμίσια και λιμνίσια ψάρια. Σημαντικότερο κέντρο έκφρασης και γνωριμίας με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ηπειρωτικής κουζίνας αποτελεί η πόλη των Ιωαννίνων. Η μεγάλη ποικιλία χώρων εστίασης, τα πολλά σημεία πώλησης και το σημαντικό εισερχόμενο τουριστικό ρεύμα στην πόλη σχηματίζουν μια σημαντική πρώτη πλατφόρμα επικοινωνίας των τοπικών προϊόντων με το ευρύ, διεθνές, κοινό.
Τα προϊόντα που παράγονται έχουν ξεχωριστή φήμη και θέση στην ελληνική κουζίνα, με κάποια να έχουν αποκτήσει πιστοποίηση Π.Ο.Π και Π.Γ.Ε όπως το τυρί Μετσοβόνε, προϊόν Π.Ο.Π, το οποίο παράγεται μόνο στην περιοχή των Ιωαννίνων, τα τυριά ΦΕΤΑ όπως κεφαλογραβιέρα, γαλοτύρι, προϊόντα Π.Ο.Π, τα οποία παράγονται και στις τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες της Ηπείρου και οι οίνοι Π.Ο.Π Ζίτσα και Οίνοι Π.Γ.Ε. που παράγονται στο Δήμο Ζίτσας. Στον τραχανά και τις χυλοπίτες, η Ήπειρος κρατά σταθερά την καλύτερη φήμη για την ποιότητα τους.
Το κρασί και τα αποστάγματα αποτελούν μια ξεχωριστή κατηγορία. Η ποικιλία Ντεμπίνα είναι λευκή ποικιλία της Ηπείρου που καλλιεργείται στην περιοχή. Τα λευκά κρασιά της Ζίτσας και τα ερυθρά του Μετσόβου είναι γνωστά παγκοσμίως. Άλλες ποικιλίες είναι το Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Traminer, Cardonnay και το μοναδικό Βλάχικο. Ακόμη, το τσίπουρο που παράγεται στην περιοχή διακρίνεται και αυτό για την εξαιρετική ποιότητα αποστάγματος.
Οι χειροποίητες πίτες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την τοπική γαστρονομία. Η παράδοση της πίτας ξεκινά από τις νομαδικές φυλές των Σαρακατσάνων και των Βλάχων. Ο τρόπος παρασκευής και συστατικά τους μαρτυρούν τον σκοπό και την εποχή τους. Άλλες συνταγές που ξεχωρίζουν με κύρια συστατικά τα κρέατα και χυλοπίτες είναι ο λαγός στιφάδο, το αγριογούρουνο, η γίδα βραστή, το χοιρινό με παραλλαγές, αλλά και το χέλι, τα βατραχοπόδαρα και η καπνιστή πέστροφα. Ο μπακλαβάς, το παραδοσιακό γλυκό των Ιωαννίνων, με το ξεχωριστό «Γιαννιώτικο», είναι γνωστός σε όλη της Ελλάδα.
Τέλος, στην παραδοσιακή ηπειρώτικη μαγειρική υπήρχαν ιδιαίτερα σκεύη, πολλά από τα οποία χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα όπως ο ταβάς (ταψί με καπάκι), η γάστρα και τα σαγάνια (μεγάλα τηγάνια για μαγείρεμα στο τζάκι).
Γαστρονομία στο Δήμο Ιωαννιτών
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, μπορεί κανείς να κατανοήσει πως υπάρχουν ελάχιστα ευδιάκριτα γαστρονομικά στοιχεία στις διαφορετικές Π.Ε της Ηπείρου. Η κουζίνα της Ηπείρου αποτελείται από ένα σύνολο προϊόντων που κατά κύριο λόγο παράγονται εκτός της αστικής ζώνης του Δήμου Ιωαννιτών, με τους επισκέπτες/τουρίστες να αναζητούν την πηγή προέλευσης και πολλές φορές να επιλέγουν να την επισκεφθούν. Τα Ιωάννινα είναι ο μητροπολιτικός δήμος, το σημείο που ο επισκέπτης της περιοχής έρχεται σε άμεση επαφή με τις γεύσεις και τα εδέσματα που προκύπτουν από τη χρήση των ηπειρωτικών τοπικών προϊόντων.
Το φυσικό τοπίο της πόλης με κυρίαρχο το υγρό στοιχείο (Λίμνη Παμβώτιδα) και η πολυπολιτισμική ταυτότητα της πόλης( πχ. είναι έντονη και η Ρωμανιώτικη επιρροή) έχουν διαμορφώσει συνταγές και συνήθειες που ορίζουν την γαστρονομική κουλτούρα του προορισμού. Ο επισκέπτης, πέρα από την εμπειρία των δραστηριοτήτων, της πολιτιστικής περιήγησης και της εμπειρίας με την Λίμνη, συνδέει και θα πρέπει να συνδέσει ακόμα περισσότερο την τουριστική εμπειρία με τις γεύσεις και τα αρώματα από τις συνταγές που τα τοπικά εστιατόρια και ξενοδοχεία μπορούν να προσφέρουν.
Για το λόγο αυτό, κρίνεται αναγκαία η διερεύνηση και η καταγραφή των πρώτων υλών που πλαισιώνουν την γαστρονομική κουλτούρα της πόλης των Ιωαννίνων, που αποτελεί και την έδρα των περισσότερων ξενοδοχείων και μπορεί να οριστεί από προϊόντα που συνδέονται με τους ορεινούς οικισμούς της περιοχής, τη λίμνη, καθώς και με ήθη - έθιμα που διαμορφώθηκαν από τους διάφορους πολιτισμούς που πέρασαν στην πορεία των χρόνων από την πόλη.
Πρόσκληση σε Καταγραφή
O Δήμος Ιωαννιτών, και ειδικότερα οι Αντιδημαρχίες Πρωτογενούς Τομέα και Τουρισμού, προσκαλούν τους τοπικούς παραγωγούς των Ιωαννίνων να συμπεριληφθούν στην επικαιροποίηση της λίστας των παραγωγών, με σκοπό τη δημιουργία ενός χρήσιμου εργαλείου με πληροφορίες και στοιχεία επικοινωνίας με στόχο την ενίσχυση των συνεργειών μεταξύ του πρωτογενούς τομέα, της εστίασης, των ξενοδοχείων και της ευρύτερης τουριστικής δραστηριότητας.
